Investopedia-nın töhfəçiləri 24 il ərzində minlərlə təcrübəli yazıçı və redaktorun iştirak etdiyi müxtəlif fonlardan gəlirlər.
Yarımkeçirici şirkətlər tərəfindən istehsal olunan iki növ çip var.Ümumiyyətlə, çiplər funksiyalarına görə təsnif edilir.Bununla belə, istifadə olunan inteqral sxemdən (IC) asılı olaraq bəzən müxtəlif növlərə bölünürlər.
Funksiya baxımından yarımkeçiricilərin dörd əsas kateqoriyası yaddaş çipləri, mikroprosessorlar, standart çiplər və çipdə (SoC) mürəkkəb sistemlərdir.İnteqral sxemin növünə görə çipləri üç növə bölmək olar: rəqəmsal çiplər, analoq çiplər və hibrid çiplər.
Funksional baxımdan, yarımkeçirici yaddaş çipləri məlumat və proqramları kompüterlərdə və saxlama qurğularında saxlayır.
Təsadüfi giriş yaddaşı (RAM) çipləri müvəqqəti iş yerini təmin edir, fləş yaddaş çipləri isə məlumatları daimi olaraq saxlayır (silinmədiyi halda).Yalnız oxunan yaddaş (ROM) və proqramlaşdırıla bilən yalnız oxunan yaddaş (PROM) çipləri dəyişdirilə bilməz.Bunun əksinə olaraq, silinə bilən proqramlaşdırıla bilən yalnız oxuna bilən yaddaş (EPROM) və elektriklə silinə bilən yalnız oxunan yaddaş (EEPROM) çipləri dəyişdirilə bilər.
Mikroprosessor bir və ya bir neçə mərkəzi prosessordan (CPU) ibarətdir.Kompüter serverlərində, fərdi kompüterlərdə (PC), planşetlərdə və smartfonlarda bir neçə prosessor ola bilər.
İndiki fərdi kompüterlərdə və serverlərdə olan 32 və 64 bitlik mikroprosessorlar onilliklər əvvəl hazırlanmış x86, POWER və SPARC çip arxitekturalarına əsaslanır.Digər tərəfdən, smartfonlar kimi mobil qurğular adətən ARM çip arxitekturasından istifadə edir.Daha az güclü 8-bit, 16-bit və 24-bit mikroprosessorlar (mikro nəzarətçi adlanır) oyuncaqlar və nəqliyyat vasitələri kimi məhsullarda istifadə olunur.
Texniki cəhətdən, qrafik emal vahidi (GPU) elektron cihazlarda nümayiş etdirmək üçün qrafikləri göstərə bilən mikroprosessordur.1999-cu ildə ümumi bazara təqdim edilən GPU-lar istehlakçıların müasir video və oyundan gözlədiyi hamar qrafika təqdim etməklə tanınır.
1990-cı illərin sonlarında GPU-nun meydana çıxmasından əvvəl qrafiklərin göstərilməsi mərkəzi prosessor (CPU) tərəfindən həyata keçirilirdi.CPU ilə birlikdə istifadə edildikdə, GPU render kimi bəzi resurs tələb edən funksiyaları CPU-dan yükləyərək kompüter performansını yaxşılaşdıra bilər.Bu, proqramların işlənməsini sürətləndirir, çünki GPU eyni vaxtda bir çox hesablamalar apara bilir.Bu dəyişiklik eyni zamanda daha təkmil və resurs tutumlu proqram təminatının və kriptovalyuta istehsalı kimi fəaliyyətlərin inkişafına imkan verir.
Sənaye inteqral sxemləri (CICs) təkrarlanan emal prosedurlarını yerinə yetirmək üçün istifadə olunan sadə mikrosxemlərdir.Bu çiplər yüksək həcmdə istehsal olunur və tez-tez barkod skanerləri kimi tək məqsədli cihazlarda istifadə olunur.Əmtəə inteqral sxemləri bazarı aşağı marja ilə xarakterizə olunur və iri Asiya yarımkeçirici istehsalçıları üstünlük təşkil edir.Əgər IC müəyyən bir məqsəd üçün hazırlanırsa, o, ASIC və ya Tətbiqə Xüsusi İnteqrasiya edilmiş Devre adlanır.Məsələn, bu gün bitcoin mədənçilik yalnız bir funksiyanı yerinə yetirən ASIC-in köməyi ilə həyata keçirilir: mədənçilik.Sahə proqramlaşdırıla bilən qapı massivləri (FPGA) istehsalçının spesifikasiyasına uyğunlaşdırıla bilən başqa bir standart IC-dir.
SoC (çip üzərində sistem) ən yeni çip növlərindən biridir və yeni istehsalçılar arasında ən populyardır.SoC-də bütün sistem üçün tələb olunan bütün elektron komponentlər bir çipdə qurulur.SoC-lər adətən CPU-nu RAM, ROM və giriş/çıxış (I/O) ilə birləşdirən mikro nəzarətçi çiplərindən daha çox yönlüdür.Smartfonlarda SoC-lər həmçinin qrafika, kameralar və audio və video emalını birləşdirə bilər.Nəzarət çipi və radio çipinin əlavə edilməsi üç çipli bir həll yaradır.
Çipləri təsnif etmək üçün fərqli bir yanaşma tətbiq edərək, əksər müasir kompüter prosessorları rəqəmsal sxemlərdən istifadə edir.Bu sxemlər adətən tranzistorları və məntiq qapılarını birləşdirir.Bəzən mikro nəzarətçi əlavə olunur.Rəqəmsal sxemlər adətən ikili dövrəyə əsaslanan rəqəmsal diskret siqnallardan istifadə edir.Hər biri fərqli məntiqi dəyəri təmsil edən iki fərqli gərginlik təyin edilir.
Analoq çiplər əsasən (lakin tamamilə deyil) rəqəmsal çiplərlə əvəz edilmişdir.Güc çipləri adətən analoq çiplərdir.Genişzolaqlı siqnallar hələ də analoq IC tələb edir və hələ də sensorlar kimi istifadə olunur.Analoq sxemlərdə gərginlik və cərəyan dövrənin müəyyən nöqtələrində davamlı olaraq dəyişir.
Analoq IC-lərə adətən tranzistorlar və induktorlar, kondansatörlər və rezistorlar kimi passiv komponentlər daxildir.Analoq IC-lər səs-küyə və ya kiçik gərginlik dəyişikliklərinə daha çox meyllidir, bu da səhvlərə səbəb ola bilər.
Hibrid sxemlər üçün yarımkeçiricilər adətən həm analoq, həm də rəqəmsal sxemlərlə işləyən tamamlayıcı texnologiyalara malik rəqəmsal IC-lərdir.Mikrokontrollerlər temperatur sensorları kimi analoq mikrosxemlərlə əlaqə yaratmaq üçün analoqdan rəqəmə çevirici (ADC) ehtiva edə bilər.
Bunun əksinə olaraq, rəqəmsal-analoq çeviricisi (DAC) mikrokontrollerə səsi analoq cihaz vasitəsilə ötürmək üçün analoq gərginliklər yaratmağa imkan verir.
Yarımkeçirici sənayesi gəlirli və dinamikdir, hesablama və elektronika bazarlarının bir çox seqmentlərində yeniliklər edir.CPU, GPU, ASIC kimi şirkətlərin hansı növ yarımkeçiricilər istehsal etdiyini bilmək sənaye qrupları arasında daha ağıllı və məlumatlı investisiya qərarları qəbul etməyə kömək edə bilər.
Göndərmə vaxtı: 29 iyun 2023-cü il